De term "onredelijk bezwarend" verwijst naar clausules of voorwaarden in contracten of overeenkomsten die als buitensporig nadelig of onbillijk voor een van de partijen worden beschouwd. Deze clausules kunnen in strijd zijn met het principe van redelijkheid en billijkheid, wat inhoudt dat contractuele voorwaarden eerlijk en evenwichtig moeten zijn voor alle betrokken partijen.
Een eenvoudig voorbeeld van een onredelijk bezwarende voorwaarde zou kunnen zijn:
"In geval van wanbetaling door de huurder, behoudt de verhuurder het recht om onmiddellijk het huurcontract te ontbinden en de volledige resterende huurtermijnen voor de resterende contractduur op te eisen, zonder de wettelijke opzegtermijnen in acht te nemen."
Deze clausule zou als onredelijk bezwarend kunnen worden beschouwd omdat het de huurder onevenredig benadeelt. Het ontzegt de huurder het recht op wettelijke opzegtermijnen, die bedoeld zijn om beide partijen eerlijk te behandelen in geval van contractbeëindiging. In dit voorbeeld geeft de clausule de verhuurder buitensporige macht zonder de huurder enige bescherming te bieden, wat in strijd is met het beginsel van redelijkheid en billijkheid.
Veel juridische systemen hebben wetten of regels die bepalen dat bepaalde contractuele voorwaarden als onredelijk bezwarend kunnen worden beschouwd en dus niet afdwingbaar zijn. Contractuele voorwaarden moeten duidelijk en begrijpelijk zijn. Als voorwaarden verborgen of vaag zijn, kan dit bijdragen aan de onredelijkheid ervan.
De bescherming tegen onredelijk bezwarende voorwaarden is vaak sterker in overeenkomsten met consumenten. Wetten inzake consumentenbescherming zijn ontworpen om consumenten te beschermen tegen oneerlijke praktijken van bedrijven.
Factoren die kunnen leiden tot het labelen van een clausule als onredelijk bezwarend zijn onder meer asymmetrie in machtsverhoudingen tussen de contractspartijen, vaagheid of ontoegankelijkheid van de voorwaarden, en onredelijke beperkingen op rechten of verplichtingen.
In veel rechtsgebieden kunnen rechtbanken contractuele voorwaarden beoordelen op hun redelijkheid. Als een clausule als onredelijk bezwarend wordt beschouwd, kan de rechtbank ervoor kiezen deze ongeldig te verklaren of aan te passen.
Als een clausule als onredelijk bezwarend wordt beschouwd, kan deze niet-afdwingbaar worden verklaard, wat betekent dat de betreffende voorwaarde niet van toepassing is.